Auteur: Eveline van Zeeland
Ontwerpgericht denken en doen is ongekend populair. En dat is niet voor niets. Er gaat ongelofelijk veel positieve creatieve energie uit van een goede design-sessie. Dat wil echter niet zeggen dat puur de creativiteit leidend moet zijn. In de meeste gevallen staat het samen vinden van een mooie oplossing voor een design challenge centraal. Het feit dat je in een design-sessie samen aan de slag gaat is niet alleen leuk, het is soms ook gewoon erg lastig. Laatst mocht ik een design-sessie aanschouwen waar dat lastige de boventoon voerde. Het betrof een design-sessie met zo'n twintig personen. Een deelnemer van de sessie uitte een wat ongemakkelijk gevoel toen de groep opgesplitst werd in kleine groepjes en op pad werd gestuurd met A3-vellen, geeltjes en stiften. Ze vroeg zich af of er ook kaders waren waarbinnen ontworpen moest worden. Zonder kaders zou iedereen toch verschillende kanten op stuiteren en zou er later toch werk opnieuw moeten worden gedaan? De sessieleider gaf aan dat kaders bij een traditionele manier van denken horen. 'Kaders passen bij een stroperig proces van visievorming', aldus de sessieleider.
Er is helemaal niets traditioneels aan kaders. Sterker nog, kaders zijn cruciaal! Die kaders worden bij ontwerpgericht denken en doen 'design principes' genoemd. Design principes zijn vooraf afgesproken waarden, zinnen of esthetische kaders die leidend zijn voor het hele ontwerpproces. Iedere designer die gewend is om met grote groepen aan de slag te gaan of met meerdere stakeholders rekening te houden, weet dat design principes keihard nodig zijn om tegelijkertijd samenhang en snelheid in het ontwerpproces te behouden. Ook zorgen design principes ervoor dat de dialoog losgetrokken kan worden van persoonlijke meningen, voorkeuren en smaken. De tijd die je vooraf steekt in het afstemmen van design principes win je verderop in het proces absoluut terug.
Zelf gebruik ik graag het waardelandschap van Byttebier om tot design principes te komen. Maar natuurlijk zijn er ook andere wegen naar Rome, zoals het gebruik van associatiekaarten of emotiekaarten. Ik hanteer een maximum van vijf design principes; genoeg om grenzen te stellen aan het ontwerp, zonder het proces te veel te limiteren. Belangrijk is vooral dat de design principes dienend zijn aan de toegevoegde waarde die je voor je klant - de gebruiker van het ontwerp - wilt bieden. Belangrijk is ook dat ieder lid van het designteam de design principes begrijpt, omarmt en voelt. De design principes moeten bij eenieder onderdeel worden van het design-DNA. Een makkelijke manier om de design principes bij iedereen levendig te houden is door ze uit te printen en op te hangen in de ruimte waar je samen gaat ontwerpen. En vergeet vooral ook niet om voorlopige ontwerpen en het eindontwerp zorgvuldig te testen aan de design principes. Wanneer je design principes echt goed staan, helpen ze je ook bij het stukje storytelling rondom je ontwerp en daarmee aan het communiceren van je ontwerp aan anderen.
Voor tips, tricks en voorbeelden, lees ook: